Category Artykuły

Na Węgrzech zaawansowane są liczne prace badawcze w zakresie agrobio- technologii. Od 1999 r. obowiązuje węgierskie „prawo genowe”, a obecnie trwają prace nad legislacją szczegółową zgodną z dyrektywami UE. W zakresie biobezpieczeństwa prace prowadzone są przez resorty: środowiska i rolnictwa. Prowadzone są liczne doświadczenia polowe z roślinami transgenicznymi (ku-kurydza, rzepak, winogrona), w 2000 r. rozpoczęto prace rejestracyjne. W wy-niku mniejszego zainteresowania administracji rządowej i oporów społeczeń-stwa w ubiegłym roku nastąpiło znaczne spowolnienie prac z GMO. Dla identy-fikacji GMO wyznaczono 3 laboratoria, ale tylko 1 pracuje i wydaje certyfikaty. Spośród najpilniejszych obecnie zadań wymienia się potrzebę edukacji spo-łecznej.

Monelinę, która jest 3000 razy bardziej słodka od sacharozy, wytwarza się już z zastosowaniem modyfikowanych bakterii E. coli i drożdży Saccharomyces ce- revisiae. Natywna monelina zbudowana jest z dwóch fragmentów (łańcuchów po- lipeptydowych), połączonych słabymi wiązaniami niekowalencyjnymi. Łańcuchy te można stosunkowo łatwo rozdzielić, np. ogrzewając roztwór białka powyżej 50°C, co prowadzi do utraty smaku. Mikrobiologiczna monelina jest bardziej stabilna niż białko naturalne i nie traci smaku nawet po ogrzaniu do 100°C, dzięki wprowadzeniu silnego wiązania kowalencyjnego (amidowego), łączącego oba łańcuchy peptydowe.

Można przyjąć, że to co nazwaliśmy niekonwencjonalnym w biotechnologii, jak ukierunkowana ewolucja, „inżynieria rozpuszczalnikowa” czy nanotechnolo- gia, w wieku XXI będzie z pewnością należeć do podstawowego warsztatu technologicznego, za pomocą którego będą realizowane nowe procesy biotechnologiczne. Uważa się, że rozpiętość skali systemów katalitycznych (od makro- do nano-), ich aktywność, stabilność i warunki funkcjonowania mogą być uzależnione jedynie od potrzeb człowieka, a nie od możliwości technicznych, jak to się dzieje obecnie. Efekty uzyskane w wyniku ukierunkowanej ewolucji nie tylko wybranych molekuł (białek, kwasów nukleinowych), ale także całych organizmów oraz realizowane w zaplanowanym środowisku reakcji, mogą przerosnąć nasze wyobrażenia. Jeśli to nie jest niemożliwe – o czym jeszcze nie wiemy – to drogą ewolucji ukierunkowanej możliwe będzie wytworzenie zwierząt zdolnych do prowadzenia fotosyntezy czy też poruszających się roślin lub innych dziwacznych chimer” (4).

Dla biologa bardzo zachęcająca jest koncepcja znanego paleoantropologa angiel- skiego Le Gros Clarka, a także i uwagi, które na temat ewolucji człowieka wypowiada genetyk Dobzhansky. W ogóle wydaje się, że dotychczas paleoantropologia w zbyt małym stopniu uwzględniała zdobycze genetyki, które okazują się bardzo pomocne w rozważaniu genezy naszego rodowodu.

Musimy pamiętać, że obecnie żyjący człowiek, mimo zróżnicowania na rasy i po-pulacje, reprezentuje tylko jeden gatunek. Żadna rasa ludzka nie jest bowiem w sto-sunku do innych systemem genetycznie zamkniętym, gdyż przedstawiciele różnych

Oznaczmy sobie gen recesywny jednej rasy przez a, gen recesywny drugiej rasy przez b. Normalnymi, dominującymi allelami tych genów u much dzikich są geny A i B. Muchy jednej rasy mają genotyp aaBB, muchy rasy drugiej A Abb. Wskutek skrzyżowania jednej rasy z drugą powstają heterozygoty AaBb, które mając fenotyp much dzikich dawały się łatwo odróżnić od much aaBB i AAbb. W doświadczalnej hodowli much obu ras usuwano wszystkie muchy o fenotypie dzikim, czyli heterozygoty AaBb. Przekonano się, że z biegiem czasu ilość powstających heterozygot malała, czyli że zaczął się tworzyć mechanizm izolujący rozrodczo obie wyjściowe rasy much.