Category Artykuły

Komercjalizacja genetycznie zmodyfikowanych organizmów w Unii Europejskiej – 1. Jaka jest definicja żywności genetycznie zmodyfikowanej (żywności GM) i czy jest tylko jedna definicja?

– 2. Jak przedstawia się komercjalizacja produktów genetycznie zmodyfikowanych na rynkach Unii Europejskiej, w Europie i w innych krajach?

– 3. Czego możemy spodziewać się w najbliższej przyszłości w zakresie produktów genetycznie zmodyfikowanych?

Współczesnemu czytelnikowi trudno zdać sobie sprawę, jak wiele oporów musiała przezwyciężyć nauka, nim wreszcie ewolucja człowieka została przyjęta jako fakt nie podlegający wątpliwości. Należy pamiętać, że każda bardziej liberalna próba inter-pretacji tekstu Biblii spotykała się z licznymi sprzeciwami.

Darwin opierał się w swych dowodach świadczących o ewolucji człowieka na anatomii porównawczej i embriologii. Dowody z serologii były wówczas jeszcze nie znane, a dowody paleontologiczne były nie tylko bardzo skąpe, ale także fałszywie komentowane.

Na Węgrzech zaawansowane są liczne prace badawcze w zakresie agrobio- technologii. Od 1999 r. obowiązuje węgierskie „prawo genowe”, a obecnie trwają prace nad legislacją szczegółową zgodną z dyrektywami UE. W zakresie biobezpieczeństwa prace prowadzone są przez resorty: środowiska i rolnictwa. Prowadzone są liczne doświadczenia polowe z roślinami transgenicznymi (ku-kurydza, rzepak, winogrona), w 2000 r. rozpoczęto prace rejestracyjne. W wy-niku mniejszego zainteresowania administracji rządowej i oporów społeczeń-stwa w ubiegłym roku nastąpiło znaczne spowolnienie prac z GMO. Dla identy-fikacji GMO wyznaczono 3 laboratoria, ale tylko 1 pracuje i wydaje certyfikaty. Spośród najpilniejszych obecnie zadań wymienia się potrzebę edukacji spo-łecznej.

Monelinę, która jest 3000 razy bardziej słodka od sacharozy, wytwarza się już z zastosowaniem modyfikowanych bakterii E. coli i drożdży Saccharomyces ce- revisiae. Natywna monelina zbudowana jest z dwóch fragmentów (łańcuchów po- lipeptydowych), połączonych słabymi wiązaniami niekowalencyjnymi. Łańcuchy te można stosunkowo łatwo rozdzielić, np. ogrzewając roztwór białka powyżej 50°C, co prowadzi do utraty smaku. Mikrobiologiczna monelina jest bardziej stabilna niż białko naturalne i nie traci smaku nawet po ogrzaniu do 100°C, dzięki wprowadzeniu silnego wiązania kowalencyjnego (amidowego), łączącego oba łańcuchy peptydowe.

Można przyjąć, że to co nazwaliśmy niekonwencjonalnym w biotechnologii, jak ukierunkowana ewolucja, „inżynieria rozpuszczalnikowa” czy nanotechnolo- gia, w wieku XXI będzie z pewnością należeć do podstawowego warsztatu technologicznego, za pomocą którego będą realizowane nowe procesy biotechnologiczne. Uważa się, że rozpiętość skali systemów katalitycznych (od makro- do nano-), ich aktywność, stabilność i warunki funkcjonowania mogą być uzależnione jedynie od potrzeb człowieka, a nie od możliwości technicznych, jak to się dzieje obecnie. Efekty uzyskane w wyniku ukierunkowanej ewolucji nie tylko wybranych molekuł (białek, kwasów nukleinowych), ale także całych organizmów oraz realizowane w zaplanowanym środowisku reakcji, mogą przerosnąć nasze wyobrażenia. Jeśli to nie jest niemożliwe – o czym jeszcze nie wiemy – to drogą ewolucji ukierunkowanej możliwe będzie wytworzenie zwierząt zdolnych do prowadzenia fotosyntezy czy też poruszających się roślin lub innych dziwacznych chimer” (4).